معرفی پلوس خودرو

پلوس یکی از مهم ترین قطعات در جلو بندی خودرو است. نیروی تولید شده توسط موتور ماشین به جعبه دنده یا همان گیربکس و از آنجا میل گاردان این نیرو را به دیفرانسیل منتقل می نماید. در این میان دیفرانسیل وظیفه تنظیم دور چرخ ها را به عهده دارد و مابین چرخ های عقب و یا جلو ، راست و چپ و در ماشین های دو دیفرانسیل هم در جلو و هم در عقب، قرار دارد. برای این که نیروی وارد شده به دیفرانسیل به چرخ ها منتقل شود، میله ای از درون دیفرانسیل به چرخ سمت راست و چپ وصل شده که پلوس نامیده می شود.

همان طور که می دانید در خودروهای دو دیفرانسیل همواره نیاز به انتقال نیرو به چهارچرخ نداریم و در مواقع ضروری می توان با درگیر نمودن دنده، کمک چرخ های جلو را نیز وارد کار کرد.

در خودروهای قدیمی پلوس ها از طریق یک سری ساچمه نیرو را به شفت و پس از آن دوباره از طریق همین ساچمه ها به چرخ منتقل می شد. اما در خودروهای امروزی از طریق یک سه شاخه قوی که درون سر پلوس جای می گیرد نیرو منتقل می کند. این سیستم اطمینان بیشتری نسبت به سیستم های گذشته دارد و ضریب انتقال نیروی بالاتری نیز به همراه دارد. در سیستم جدید در اکثر خودروهای محرک جلوی جدید استفاده شده تا قدرت و گشتاور با ضریب اطمینان بالایی در تمامی شرایط به چرخ منتقل می شود.

با توجه به آنچه گفته شد در حالتی که خودرو در وضعیت چهار چرخ نیست، نیرو فقط به چرخ های عقب منتقل می گردد، ولی در اثر گردش چرخ های جلو، پلوس به آنها نیز متصل خواهد شد. که این خود باعث استهلاک بی مورد و مصرف سوخت زیادتر و کاهش سرعت چرخ ها و ماشین می شود.
پلوس خلاص کن چیست؟

برای جلوگیری از این استهلاک بی مورد است که پلوس خلاص کن به کمک می آید و این مسئله را حل می نماید. این وسیله بر روی مرکز چرخ های جلو و درواقع انتهای پلوس های جلو وصل می شود و بر روی آن اهرمی قرار دارد که دارای دو وضعیت آزاد و درگیر می باشد.
روش استفاده از پلوس خلاص کن

زمانی که نیازی به استفاده از دنده کمک نداریم، یعنی درواقع احتیاج به انتقال نیرو به چرخ های جلو نداریم، این اهرم باید در حالت آزاد باشد و در غیر این صورت، یعنی وقتی بخواهیم نیرو را به هر چهار چرخ منتقل کنیم، این اهرم را در حالت قفل یا Lock قرار می دهیم.

چند نکته در مورد سیستم پلوس خلاص کنپلوس

۱- برخی اتومبیل ها از سیستم FullTime 4WD یا درگیر بودن همیشگی چهار چرخ استفاده می کنند که در این صورت پلوس خلاص کن ندارند و اصلا لزومی برای نصب آن نیست. مانند رنجروور یا بلیزرهای مدل ۱۹۷۸ به بعد.

۲- در اتومبیل هایی که پلوس خلاص کن دستی است، برای استفاده بهتر و اصولی تر از دنده کمک و در واقع سیستم چهارچرخ اتومبیل، باید هنگام وارد شدن به مسیرهای خاکی یا برفی، و یا کلا مسیرهایی که احتمال استفاده از دنده کمک اتومبیل می رود، پلوس ها را قفل کرد. چراکه در بعضی مواقع ایستادن برای قفل کردن پلوس ها و سپس استفاده از دنده کمک، خود باعث گیر کردن خودرو و فرورفتن آن در زمین های برفی گلی یا شیب های تند می شود.

۳- در برخی خودرو ها، شرکت سازنده به صورت روتین پلوس خلاص کن اتوماتیک برقی تدارک دیده که به مجرد قرار دادن اهرم دنده کمک در حالت چهارچرخ، پلوس ها قفل می شود و زمانی که اهرم به حالت دوچرخ بر گردد به صورت اتوماتیک آزاد می گردد؛ مثل نیسان پیکاپ یا تویوتا لندکروز

۴- اگر زمانی اهرم پلوس خلاص کن از حالت قفل خارج نشد و یا عکس این حالت پیش آمد، به هیچ وجه نبایستی با ضربه زدن یا انبردستی آن را جابه جا نمود و فقط کافی است کمی اتومبیل را به عقب و یا جلو حرکت دهیم و دوباره امتحان کنیم حتما جابه جا خواهد شد.

۵- در نهایت دقت داشته باشید که پلوس خلاص کن هر دو چرخ همیشه در یک وضعیت باشند، یعنی یا هر دو قفل باشند و یا هر دو آزاد.

پمپ روغن پراید اویل

در همه موتورها نیروی پمپ روغن از میل سوپاپ تامین میشود . گاهی دندانه محرک روی محور پمپ روغن قرار می

گیرد و انتهای آن نیز بصورت کوپلینگ میل دلکو را به حرکت در می آورد . و گاهی دندانه محرک روی محور دلکو قرار داشته و اویل پمپ بوسیله کوپلینگ از انتهای محور دلکو نیرو می گیرد .

بعضی از انواع اویل پمپ به بدنه خارجی موتور بسته شده و در صورت نیاز میتوان بدون باز کردن کارتر آنرا پیاده

نمود . در موتورهای میل سوپاپ رو اویل پمپ حرکت خود را از میل لنگ دریافت میکند.

اویل پمپ

انواع اویل پمپ

۱٫ اویل پمپ دنده ای

۲٫ اویل پمپ روتوری

۳٫ پمپ روغن سوزنی

پمپ روغن دنده ای

این قطعه جهت انجام چرخه ی روغن در سیستم روغن کاری استفاده می شود. در این نوع پمپ روغن ها دو عدد چرخدنده ی هم قطر با تعداد دنده های مساوی در داخل بدنه )پوسته( پمپ قرار می گیرند . این دو چرخدنده ی ساده که یکی روی محور هرز گرد (گردان( و دیگری روی محور اصلی قرار می گیرد ,نیروی محرکه ی خود را از میل لنگ یا میل بادامک می گیرد. البته لزم به تذکر است که در نوع اویل پمپ مورد تحقیق چرخدنده نیروی محرکه ی

خود را از چرخدنده ی سرمیل لنگ می گیرد

چرخدنده ی محرک توسط محور بلندتر که از بدنه خارج شده به چرخدنده ی سر میل لنگ متصل است و در داخل housing گردش می کند و توسط لوله ی ورودی باعث مکش suction روغن از کارتر به داخل بدنه ی پمپ وسپس توسط لوله ی خروجی به سمت مجراهای روغن هدایت می شود تا روغن کاری شوند

اجزای پمپ روغن دنده ای:

پمپ روغن

سوپاپ کنترل فشار روغن :

پمپ روغن در اکثر مواقع بیش از نیاز روغنکاری موتور روغن پمپ می کند . زیرا شدت جریان روغن ارسالی باید از شدت جریان روغن مصرفی زیادتر باشد تا در صورت بروز نشتی و یا افزایش روغن ریزی در یک محل ، کمبود روغن در یاتاقانهای اصلی بوجود نیاید .

بنابراین در حالت نو بودن موتور و یا عدم عیب در مدار روغنکاری ، فشار روغن بیشتر از حد مجاز می باشد همچنین با توجه به اینکه سرعت گردش اویل پمپ تابع دور موتور است بنابراین با افزایش دور موتور فشار در مدار روغنکاری بال میرود که این عامل موجب بروز روغن سوزی خواهد شد لذا مدار روغنکاری را مجهز به سوپاپ کنترل فشار می کنند .

سوپاپ فشار وظیفه دارد فشار روغن مدار را همواره ثابت نگهداشته و در صورتیکه فشار از حد لزم تجاوز کند نیروی فنر سوپاپ خنثی گردیده و با حرکت پیستون به یک طرف مدار تحت فشار به مدار ورودی ارتباط پیدا کرده و فشار مدار ثابت می شود . سوپاپ فشار را یا خارج از ساختمان اویل پمپ و روی پایه فیلترمی سازند تا در صورت نیاز بتوان به سهولت آنرا بازدید کرده ویا آنرا در روی پوسته اویل پمپ میسازند

پخش انواع لنت ترمز تویوتا

لنت ترمز تویوتا

از آنجایی که از نامش پیداست مربوط به ترمز خودرو است ولی وظیفه آن در تزمط چیست باید گفت که وظیفه مهمی را ایفا می کند و فردی که خودرو دارد باید هر ۳ ماه یا کمتر به فکر تعویض لنت ترمز باشد .

زمانی که راننده قصد ترمز گرفتن می کند نصف ثانته طول می کشد بعد پا را روی پدال فشار می دهد و باز نصف ثانته طول می کشد تا روغن در لنت ها به حرکت در آمد و بر روی دیسک چرخ ها بنشیند و بعد با فشاری که به آن می آورد و تقریبا قدرتی ده برابر قدرت موتور که چرخ ها را به جلو می راند لنت ها به دیسک چرخ ها فشار می آورند و با تبدیل انرژی حرکتی چرخ به انرژی گرمایی انرژی آن را کاسته و باعث توقف چرخ ها می شوند .

هر چرخی با وجود این تعاریف یک لنت دارد و لنت های چرخ های عقب بزرگتر است ولی از آنجایی که در هنگام توقف بر روی چرخ های جلو فشار بیشتری وارد می شود لنت های چرخ های جلو زودتر خورده شده و به اضای هر دو بار تعویض لنت های چرخ جلو باید یک بار لنت های عقب را تعویض کرد و علاوه بر این برای هر خودروی قیمت متفاوتی برای لنت ها وجود دارد بسته به سیستم خودرو مثلا برای پراید حدود ۲۰ هزار تومان است ولی برای مرسدس بنز حدود ۹۰۰ هزار تومان که بسته به موادی که در آن به کار برده می شود متغیر است .

برای تهیه لنت ها از مواد مختلفی استفاده می شود و با توجه به این که لنت از دو قسمت کفشک و لقمه لنت ساخته شده بعد از ریخته شدن مواد در داخل قالب لنت بر روی کفشک با فشار زیاد پرس می شود بر روی لنت ها معمولا سوراخ هایی دیده می شود که برای خروج گرما از آن می باشد و موجب این می شود که لنت دیرتر خورده شود و علاوه بر این لبه های آن را می کوبند و یا پخ می کنند تا بر روی دیسک ها به خوبی بخوابد .

استفاده از ترمز ABS به این دلیل حائز اهمیت است که به جای این که لنت ها بر روی دیسک بخوابند و به دلیل فشار زیادی که به آنها می آید زود از بین بروند با این ترمز لنت در یک ثانته حدود ۴۰ مرتبه بر روی دیسک قرار می گیرد و دوباره بلند شده و دوباره می نشیند با این کار لنت ها زیاد داغ نمی شوند و اجازه خنک شدن به آن داده می شود و عمر لنت ها و دیسک بیشتر می شود .

فراموش نکنید در زمان سراشیبی با سرعت بالا رانندگی کردن لنت ها آینه می کند و احتیاج به تعویض پیدا می کند لنت ترمز آینه شده برابر با تصادف است .

درباره فیلتر هوا ۲۰۶

فیلترهوا وسیله ای است که درخودرو، بر سر راه هوای ورودی به موتور قرار می گیرد :

۱) ذرات و ناخالصی های موجود در هوا را جذب می کند

۲) میزان هوای مجاز ورودی به موتور را تنظیم می کند.

فیلتر هوا و موتور خودرو:

بدون فیلتر هوا مقادی ربسیار زیادی از ذرات آلاینده، قادرند اجزای مهم موتور مانند: سوپاپ ها، یاتاقان ها، رینگ ها ی پیستون و بدنه داخلی سیلندر را شدیدا دچار سایش و فرسایش نمایند. ذرات متفاوت با اشکال و اندازه های متفاوت مثل ماسه، گرد وغبار، دوده، گرده، رطوبت و… درهوای ورودی به موتور وجود دارد که در صورت عدم جلوگیری از ورود آن ها به موتور باعث بروز صدمات جدی به موتور می گردند، فیلتر های هوا از ورود این ذرات به داخل موتور جلوگیری کرده و باعث احتراق مناسب و حفاظت ازموتورمی گردد.

فیلتر هوا و مصرف بنزین:

فیلتر کثیف ونامناسب باعث افزایش میزان مصرف بنزین می گردد. به دلیل بالا بودن هزینه سوخت ، تعویض دیر هنگام فیلتر هوا و نیز غیر استاندارد بودن آن، از نظر ا قتصادی برای دارندگان اتومبیل مقرون به صرفه نمی باشد.

فیلتر هوا و حفاظت از محیط زیست:

در اثر کثیف بودن و نامرغوب بودن فیلتر هوا ،بنزین به صورت ناقص می سوزد و ناقص سوختن بنزین، آلودگی شدید هوا را به دنبال دارد.

عمرمفید فیلتر هوا:

تمام فیلتر های هوا، عمر محدودی دارند، که پس از آن باید تعویض و به درستی جایگزین شوند. استاندارد تعویض فیلتر هوا بین ۳ تا ۵ هزارکیلومتر میباشد. به کار بردن فیلتر نامرغوب و غیر استاندارد علاوه بر افزایش زیاد مصرف سوخت می تواند صدمات زیادی را به موتور اتومبیل وارد سازد.

جایگاه فیلتر هوا :

محل جایگیری فیلتر هوا و شکل آن در اتومبیل های مختلف، متفاوت است. در صورتی که فیلتر هوا در این جایگاه به درستی قرار نگیرد و درزهای آن به طور صحیح بسته نشود، هوای ورودی به جای عبور از سطح کاغذ از میان درزها، وارد موتور شده و عمل فیلتراسیون انجام نمی شود.

در نتیجه به مرور زمان با ورود انواع ذرات معلق در هوا به درون موتور ،علاوه بر فیلتراسیون نامناسب، آسیب های بسیار جدی به بدنه سیلندر ها و پیستون ها وارد می آید.

۱-ظرفیت فیلتر هوا به چه معناست؟

به مقدار گرد و غباری که فیلتر می تواند، پس از پالایش هوا بدون برگرداندن آن به جریان هوای ورودی موتور در خود نگه دارد ظرفیت فیلتر گویند.

با پر شدن ظرفیت فیلتر زمان تعویض آن فرا می رسد. این مقدار در یک منطقه پر گرد و غبار همچون خاورمیانه حدودا ۵٠٠٠ کیلومتر برای فیلترهای کاغذی می باشد.

۲-هوادهی فیلتر به چه معناست؟

حجم هوایی که در واحد سطح از فیلتر در واحد زمان می گذرد را دبی هوا ی گذری می نامند و با مقیاس فوت مکعب در دقیقه اندازه گیری می کنند. بطور مثال یک فیلتر هوای معمولی خوب برای پارس elx در حدود ۳۱۹ فوت در دقیقه هوادهی دارد.

۳-هوا دهی بالا چه نقشی در کارکرد موتور خودرو دارد؟

هوادهی بالا به معنی مقاومت کمتر فیلتر هوا در برابر جریان عبوری از فیلتر و ورودی به موتور می باشد. این بدین معناست که موتور نیروی کمتری برای مکش هوا به داخل خود به کار می برد و در واقع اتلاف نیرو کم می شود. همچنین امکان رسیدن هوای کافی بنا به مقدار مورد نیاز موتور ،به معنی اکسیژن بیشتر برای احتراق سوخت در موتور می باشد و این به معنی بالا رفتن راندمان موتور و افزایش قدرت خروجی آن می باشد.

۴-اهمیت راندمان فیلتر های هوا در چیست؟

موتور خودرو یک محیط بسته است که تنها هوا و بنزین به آن وارد می شود. ورود ذرات میکرونی غبار هوا به داخل محوطه اتاق انفجار و چسبیدن به جداره سیلندر آنها به مرور زمان تحت سایش قطعات متحرک که با فشار بالا در موتور در تحرک هستند مانند ذرات کوچک سنباده عمل کرده و اصطکاک موتور و کوتاه شدن عمر آن را باعث می شود.

۵-اگرهوای ورودی بدون مقاومت،افزایش قدرت به ارمغان می آورد پس چرا اصلا فیلتر هوا برای موتور قرار دهیم؟

اول آنکه بدلیل جواب سوال قبلی ، عدم استفاده از فیلتر هوا برای موتور بسیار خطرناک می باشد، از طرف دیگر فشار داخلی منیفولد ورودی توسط سنسورهایی کنترل می شود که این فشار می بایست در نقطه بهینه طراحی موتور باشد و همچنین وجود پدیده ای به نام ضربات پالس ورودی (pulse induction) که در صورت عدم وجود آن سیلندر به خوبی پر نخواهد شد.

۶- آیا فیلتر هواباعث مصرف سوخت می شود؟

بدلیل بالا رفتن راندمان موتور و احتراق کامل تر امکان استفاده مناسب از سوخت فراهم می شود و در واقع موتور در دور پایین تر با باز شدن کمتر دریچه گاز ، بنزین یا گازوییل به قدرت موتور مورد نظر می رسد.در صورت رانندگی در شرایط مطلوب بطور متوسط ۳۰% کاهش مصرف سوخت اندازه گیری شده است.

۷-کثیف بودن فیلتر هوا چقدر می تواند در مصرف سوخت موثر باشد؟

این مسئله به قدری مهم است که اگر فیلتر هوا کثیف باشد و با سرعت ۸۰ کیلومتر در ساعت حرکت کنید، با مصرف هر لیتر بنزین تقریبا نیم کیلومتر کمتر جلو میروید. مثلا خودروی شما اگر با مصرف هر لیتر بنزین معادل ۱۵ کیلومتر جلو میرود، وقتی فیلتر هوا کثیف باشد همین مقدار بنزین مصرف میکند ولی معادل ۱۴٫۵ کیلومتر جلو میرود.

شما می توانید با تعویض به موقع فیلتر هوا و استفاده از فیلتر استاندارد ضمن سالم نگه داشتن و بالا بردن عمر مفید موتور خودرو ۲۰ تا ۳۰ درصد مصرف سوخت خودروی خود را کاهش دهید.

۸-چگونه فیلتر هوای خودرو خود را چک کنیم؟

برای بررسی فیلتر ، درپوش آن را باز کنید ( که با بست ها یا سایر اتصالات نگه داشته شده است). فیلتر را درآورده و در برابر تابش نور ( آفتاب ) قرار دهید.

اگر فیلتر خیلی تیره و پرتوهای عبوری از آن کم باشند ، نشانه گرفتگی بیش از حد فیلتر است و باید آن را تعویض نمود.

۹-آیا راهی برای تمیز کردن و استفاده بیشتر از فیلتر هوا وجود دارد؟

با ضربه زدن به فیلتر بر روی یک سطح صاف و یا با استفاده از مکنده می توان اندکی عمر آن را تمدید کرد و با کاهش رسوبات قسمت های گرفته شده ، تا حدی منافذ آن قسمت ها را باز نمود. انجام این کارها رسوبات سطحی را برطرف می کند ولی برای جداسازی ذراتی که با بافت فیلتر ترکیب شده اند ، سودی ندارد و بهتر آن است که با تعویض به موقع فیلتر هوا عمر موتور خودرو را افزایش داد ، هرگز فیلتر کاغذی خشک را نشویید ، زیرا این کار سبب خرابی فیلتر می شود.( البته من هرگز این کار را به دوستان عزیز پیشنهاد نمی کنم! زیرا بدلیل آلودگی فوق العاده زیاد فیلترهوا موجب بیماری های ریوی و دستگاههای تنفسی خواهد شد).

فیلتر هوا و تأثیر آن در کاهش مصرف سوخت

مهندسین ایرانی ثابت کرده اند، که با رعایت مجموعه ای از نکات ساده فنی که به لحاظ علمی نیز کاملا اثبات شده است می توان مصرف سوخت خودرو را تا ٣٠ درصد کاهش داد وعمر مفید موتورخودرو خود را بالا برد و آلودگی هوا را به حد اقل رساند ودرواقع رانندگان و صاحبان خودرو، با رعایت یک سری نکات فنی و ثابت شده به لحاظ علمی می توانند در موارد زیر به خود و خانواده خود یاری رسانند:

صرفه جویی در هزینه

مصرف بی رویه سوخت های فسیلی (بنزین ،گازوییل و…) بخشی از درآمد خانواده ها را به طور مستقیم برای تامین این کالای مصرفی کم دوام هدر می دهد، همچنین هزینه های درمان و بهداشت خانواده ناشی از آلودگی هوا نیز به طور غیر مستقیم در آمد آن ها را می بلعد. فیلترهوا وسیله ای است که درخودرو، بر سر راه هوای ورودی به موتور قرار می گیرد :

۱) ذرات و ناخالصی های موجود در هوا را جذب می کند

۲) میزان هوای مجاز ورودی به موتور را تنظیم می کند.

فیلتر هوا و موتور خودرو:

بدون فیلتر هوا مقادی ربسیار زیادی از ذرات آلاینده، قادرند اجزای مهم موتور مانند: سوپاپ ها، یاتاقان ها، رینگ ها ی پیستون و بدنه داخلی سیلندر را شدیدا دچار سایش و فرسایش نمایند. ذرات متفاوت با اشکال و اندازه های متفاوت مثل ماسه، گرد وغبار، دوده، گرده، رطوبت و… درهوای ورودی به موتور وجود دارد که در صورت عدم جلوگیری از ورود آن ها به موتور باعث بروز صدمات جدی به موتور می گردند، فیلتر های هوا از ورود این ذرات به داخل موتور جلوگیری کرده و باعث احتراق مناسب و حفاظت ازموتورمی گردد.

فیلتر هوا و مصرف بنزین:

فیلتر کثیف ونامناسب باعث افزایش میزان مصرف بنزین می گردد. به دلیل بالا بودن هزینه سوخت ، تعویض دیر هنگام فیلتر هوا و نیز غیر استاندارد بودن آن، از نظر ا قتصادی برای دارندگان اتومبیل مقرون به صرفه نمی باشد.

فیلتر هوا و حفاظت از محیط زیست:

در اثر کثیف بودن و نامرغوب بودن فیلتر هوا ،بنزین به صورت ناقص می سوزد و ناقص سوختن بنزین، آلودگی شدید هوا را به دنبال دارد.

عمرمفید فیلتر هوا:

تمام فیلتر های هوا، عمر محدودی دارند، که پس از آن باید تعویض و به درستی جایگزین شوند. استاندارد تعویض فیلتر هوا بین ۳ تا ۵ هزارکیلومتر میباشد. به کار بردن فیلتر نامرغوب و غیر استاندارد علاوه بر افزایش زیاد مصرف سوخت می تواند صدمات زیادی را به موتور اتومبیل وارد سازد.

جایگاه فیلتر هوا :

محل جایگیری فیلتر هوا و شکل آن در اتومبیل های مختلف، متفاوت است. در صورتی که فیلتر هوا در این جایگاه به درستی قرار نگیرد و درزهای آن به طور صحیح بسته نشود، هوای ورودی به جای عبور از سطح کاغذ از میان درزها، وارد موتور شده و عمل فیلتراسیون انجام نمی شود.

در نتیجه به مرور زمان با ورود انواع ذرات معلق در هوا به درون موتور ،علاوه بر فیلتراسیون نامناسب، آسیب های بسیار جدی به بدنه سیلندر ها و پیستون ها وارد می آید.

۱-ظرفیت فیلتر هوا به چه معناست؟

به مقدار گرد و غباری که فیلتر می تواند، پس از پالایش هوا بدون برگرداندن آن به جریان هوای ورودی موتور در خود نگه دارد ظرفیت فیلتر گویند.

با پر شدن ظرفیت فیلتر زمان تعویض آن فرا می رسد. این مقدار در یک منطقه پر گرد و غبار همچون خاورمیانه حدودا ۵٠٠٠ کیلومتر برای فیلترهای کاغذی می باشد.

۲-هوادهی فیلتر به چه معناست؟

حجم هوایی که در واحد سطح از فیلتر در واحد زمان می گذرد را دبی هوا ی گذری می نامند و با مقیاس فوت مکعب در دقیقه اندازه گیری می کنند. بطور مثال یک فیلتر هوای معمولی خوب برای پارس elx در حدود ۳۱۹ فوت در دقیقه هوادهی دارد.

۳-هوا دهی بالا چه نقشی در کارکرد موتور خودرو دارد؟

هوادهی بالا به معنی مقاومت کمتر فیلتر هوا در برابر جریان عبوری از فیلتر و ورودی به موتور می باشد. این بدین معناست که موتور نیروی کمتری برای مکش هوا به داخل خود به کار می برد و در واقع اتلاف نیرو کم می شود. همچنین امکان رسیدن هوای کافی بنا به مقدار مورد نیاز موتور ،به معنی اکسیژن بیشتر برای احتراق سوخت در موتور می باشد و این به معنی بالا رفتن راندمان موتور و افزایش قدرت خروجی آن می باشد.

۴-اهمیت راندمان فیلتر های هوا در چیست؟

موتور خودرو یک محیط بسته است که تنها هوا و بنزین به آن وارد می شود. ورود ذرات میکرونی غبار هوا به داخل محوطه اتاق انفجار و چسبیدن به جداره سیلندر آنها به مرور زمان تحت سایش قطعات متحرک که با فشار بالا در موتور در تحرک هستند مانند ذرات کوچک سنباده عمل کرده و اصطکاک موتور و کوتاه شدن عمر آن را باعث می شود.

۵-اگرهوای ورودی بدون مقاومت،افزایش قدرت به ارمغان می آورد پس چرا اصلا فیلتر هوا برای موتور قرار دهیم؟

اول آنکه بدلیل جواب سوال قبلی ، عدم استفاده از فیلتر هوا برای موتور بسیار خطرناک می باشد، از طرف دیگر فشار داخلی منیفولد ورودی توسط سنسورهایی کنترل می شود که این فشار می بایست در نقطه بهینه طراحی موتور باشد و همچنین وجود پدیده ای به نام ضربات پالس ورودی (pulse induction) که در صورت عدم وجود آن سیلندر به خوبی پر نخواهد شد.

۶- آیا فیلتر هواباعث مصرف سوخت می شود؟

بدلیل بالا رفتن راندمان موتور و احتراق کامل تر امکان استفاده مناسب از سوخت فراهم می شود و در واقع موتور در دور پایین تر با باز شدن کمتر دریچه گاز ، بنزین یا گازوییل به قدرت موتور مورد نظر می رسد.در صورت رانندگی در شرایط مطلوب بطور متوسط ۳۰% کاهش مصرف سوخت اندازه گیری شده است.

۷-کثیف بودن فیلتر هوا چقدر می تواند در مصرف سوخت موثر باشد؟

این مسئله به قدری مهم است که اگر فیلتر هوا کثیف باشد و با سرعت ۸۰ کیلومتر در ساعت حرکت کنید، با مصرف هر لیتر بنزین تقریبا نیم کیلومتر کمتر جلو میروید. مثلا خودروی شما اگر با مصرف هر لیتر بنزین معادل ۱۵ کیلومتر جلو میرود، وقتی فیلتر هوا کثیف باشد همین مقدار بنزین مصرف میکند ولی معادل ۱۴٫۵ کیلومتر جلو میرود.

شما می توانید با تعویض به موقع فیلتر هوا و استفاده از فیلتر استاندارد ضمن سالم نگه داشتن و بالا بردن عمر مفید موتور خودرو ۲۰ تا ۳۰ درصد مصرف سوخت خودروی خود را کاهش دهید.

۸-چگونه فیلتر هوای خودرو خود را چک کنیم؟

برای بررسی فیلتر ، درپوش آن را باز کنید ( که با بست ها یا سایر اتصالات نگه داشته شده است). فیلتر را درآورده و در برابر تابش نور ( آفتاب ) قرار دهید.

اگر فیلتر خیلی تیره و پرتوهای عبوری از آن کم باشند ، نشانه گرفتگی بیش از حد فیلتر است و باید آن را تعویض نمود.

۹-آیا راهی برای تمیز کردن و استفاده بیشتر از فیلتر هوا وجود دارد؟

با ضربه زدن به فیلتر بر روی یک سطح صاف و یا با استفاده از مکنده می توان اندکی عمر آن را تمدید کرد و با کاهش رسوبات قسمت های گرفته شده ، تا حدی منافذ آن قسمت ها را باز نمود. انجام این کارها رسوبات سطحی را برطرف می کند ولی برای جداسازی ذراتی که با بافت فیلتر ترکیب شده اند ، سودی ندارد و بهتر آن است که با تعویض به موقع فیلتر هوا عمر موتور خودرو را افزایش داد ، هرگز فیلتر کاغذی خشک را نشویید ، زیرا این کار سبب خرابی فیلتر می شود.( البته من هرگز این کار را به دوستان عزیز پیشنهاد نمی کنم! زیرا بدلیل آلودگی فوق العاده زیاد فیلترهوا موجب بیماری های ریوی و دستگاههای تنفسی خواهد شد).

فیلتر هوا و تأثیر آن در کاهش مصرف سوخت

مهندسین ایرانی ثابت کرده اند، که با رعایت مجموعه ای از نکات ساده فنی که به لحاظ علمی نیز کاملا اثبات شده است می توان مصرف سوخت خودرو را تا ٣٠ درصد کاهش داد وعمر مفید موتورخودرو خود را بالا برد و آلودگی هوا را به حد اقل رساند ودرواقع رانندگان و صاحبان خودرو، با رعایت یک سری نکات فنی و ثابت شده به لحاظ علمی می توانند در موارد زیر به خود و خانواده خود یاری رسانند:

صرفه جویی در هزینه

مصرف بی رویه سوخت های فسیلی (بنزین ،گازوییل و…) بخشی از درآمد خانواده ها را به طور مستقیم برای تامین این کالای مصرفی کم دوام هدر می دهد، همچنین هزینه های درمان و بهداشت خانواده ناشی از آلودگی هوا نیز به طور غیر مستقیم در آمد آن ها را می بلعد.

تاریخچه بلبریگ

تاریخچه بلبریگ

اطلاعات کلی در مورد برینگ Bearing data- general
ابعاد
سازندگان و مصرف کنندگان برینگ به خاطر مسائلی نظیر قیمت، کیفیت و سهولت تعویض به سری خاصی از ابعاد توجه دارند. ابعاد برینگها توسط مؤسسه جهانی استاندارد ISO تعیین شده است.
قطر خارجی رولبرینگ های شعاعی (به استثنای رولبرینگ های مخروطی) مطابق سری ۴,۳,۲,۱,۰,۹,۸,۷ (به ترتیب صعودی) استاندارد قرار داده شده است. برای هر یک از این سری قطرها، یک سری برای اندازه پهنای برینگ هم در نظر گرفته شده است.
این سری ها عبارتند از ۷,۶,۵,۴,۳,۲,۱,۰,۸ (به ترتیب افزایش پهنا). سری ارتفاع در برینگ های کف گرد عبارتست از ۲,۱,۹,۷ (به ترتیب صعودی).
جهت استنباط بهتر به نمودار صفحه بعد توجه کنید
شماره ای که بر روی برینگ های استاندارد قید شده و برینگ توسط آن شناخته می شود، عموماً شامل پنج عدد یا ترکیبی از چند حرف و عدد است.
۱: رقم اول مشخص کننده نوع برینگ است که شماره های مربوطه به همراه شکل برینگها در بالا آورده شده است. بدین ترتیب عدد ۳ معرف رولبرینگ مخروطی و عدد ۶ معرف بلبرینگ شیار عمیق است.
۲: رقم دوم معرف سری پهنای برینگ (در برینگهای شعاعی) یا ارتفاع آن (در برینگهای کف گرد) مطابق استاندارد ISO است.
۳: رقم سوم معرف سری قطر بیرونی برینگ مطابق استاندارد ISO است.
۴,۵: دو رقم آخر ضربدر عدد ۵ معرف قطر داخلی برینگ بر حسب mm است.
مثال: شماره ای که بر روی برینگ ثبت شده است: ۶۱۸۰۷
۶: برینگ یک بلبرینگ شیار عمیق یک ردیفه است.
۱: پهنای برینگ B مطابق سری ۱ استاندارد ISO ساخته شده است.
۸: قطر بیرونی برینگ D مطابق سری ۸ استاندارد ISO ساخته شده است.
قطر داخلی برینگ ۰۷: ۰۷×۵=۳۵mm
مثال: شماره ای که بر روی برینگ حک شده است. ۳۰۲۲۸
۳: برینگ یک رولبرینگ مخروطی است.
۰: پهنای برینگ (T) مطابق سری ۰ استاندارد ISO ساخته شده است.
۲: قطر بیرونی برینگ (D) مطابق سری ۲ استاندارد ISO ساخته شده است.
قطر داخلی برینگ (d) 28: 28×۵=۱۴۰mm
در بسیاری موارد یکی از سه رقم سری برینگ حذف می شود. به همین دلیل در روی برینگ به جای پنج رقم، گاهی چهار و گاهی مواقع سه رقم ذکر می شود. اعدادی که در صفحه قبل در داخل پرانتز آورده شده اند معرف همین نکته است.
مثلاً در بلبرینگی که با عدد ۶۰۱۲ مشخص شده است، شماره برینگ مطابق نمودار اولیه باید ۶۱۰۱۲ باشد که در آنها رقم ۱ از شماره برینگ حذف شده است.
ذکر این نکته ضروریست که قواعد فوق الذکر در حالت کلی صحت داشته و جهت پی بردن به استثنائات به سازنده برینگ مراجعه نمائید. نام سازندگان برینگ نیز معمولاً بر روی برینگ قید می شود.
در اینجا چند حالت استثناء در مورد اندازه قطر داخلی برینگ قید می شود. همانگونه که گفته شد در حالت کلی دو رقم سمت راست شماره برینگ در عدد ۵ ضرب شده، اندازه قطر سوراخ داخلی بدست می آید.
در مورد قطرهای زیر ۱۰mm و ۵۰۰ میلیمتر به بالا اندازه مستقیماً قید می شود.(گاهی اوقات همراه با یک /)

سه اندازه ۲۸,۲۲ و ۳۲ میلیمتر نیز بدون قاعده ضریب بوده و مستقیماً قید می شوند:
: ۳۲۰/۲۲ d=22mm نظیر
برینگهایی که شماره آنها شش یا هفت رقمی است (به جز چند استثناء مثلاً در مورد بلبرینگ های ایگرگ) معمولاً غیر استاندارد بوده و ارقام ان معرف ویژگی یا اندازه خاصی نیست بلکه فقط شماره نقشه برینگ است.
علاوه بر این شماره، برینگ ممکن است دارای پیشوند یا پسوند نیز باشد که هر یک معرف مشخصه ای در برینگ است.
مثال:
بلبرینگ شیار عمیق در یک طرف خود، کاسه نمد لاستیکی دارد ۶۱۸۰۳-RS1
بلبرینگ شیار عمیق در دو طرف خود، کاسه نمد لاستیکی دارد ۶۱۸۰۳-۲RS1
مفاهیم پیشوندها Perfixes و پسوندها Suffixes که تحت عنوان شماره های تکمیلی Supplementary designation توسط سازندگان برینگها ارائه می گردند که با یکدیگر متفاوت بوده و می باید بطور جداگانه مورد بررسی قرار گیرند.
تلورانسها Tolerances
دقت ابعاد و کارکرد برینگ نیز به صورت استاندارد در آمده است. در مورد برینگها علاوه بر کلاس نرمال ۰ کلاسهای تلورانس دقیق تر ۵و۶ نیز در نظر گرفته شده اند که این کلاسها ممکن است با P5 و P6 نمایش داده شوند.
کلاسهای دقیق تر تلورانسها عبارتند از:
PA9B, PA9A, UP, SP, P4A
در قسمت اطلاعات فنی مختص هر برینگ محدوده تلورانسهای دقیق آنها قید شده که معمولاً به صورت یک پسوند در جلوی شماره برینگ ظاهر می شود.
لقی داخلی برینگ Bearing internal clearance
عبارتست از مقدار فضایی که یک حلقه برینگ می تواند نسبت به حلقه دیگر در امتداد شعاعی (لقی شعاعی) یا محوری (لقی محوری) حرکت داشته باشد.

جنس برینگها Material for rolling bearings
کارکرد و ضریب اطمینان برینگ ها تا حد زیادی به جنس اجزاء متشکله برینگ بستگی دارد.
فولاد حلقه ها و اجزاء غلتشی برینگ Steels for bearing rings and rolling elements
این فولادها باید به حد کافی سخت بوده، مقاومت خستگی و سایش بالا داشته باشد. پایداری ابعادی و ساختاری فولاد نیز در دمای کاری باید مناسب باشد.
فولادهای سخت کاری عمقی شده Through- hardening steels
این فولادها غالباً شامل ۱% کربن و ۱٫۵% کروم هستند. در برینگ هایی که مقطع عرضی بزرگ دارند منگنز و مولیبدن هم به فولاد اضافه می کنند.
فولادهای سخت کاری سطحی شده Case- hardening steels
این فولادها یا کروم- نیکلی هستند یا کروم- منگنز دارند. درصد کربن آنها ۰٫۱۵% است.
تجربه نشان داده است که عملاً بین فولادهای سخت کاری سطحی شده با آن دسته که سخت کاری عمقی شده اند از لحاظ طول عمر تفاوتی وجود ندارد. مسئله مهم تمیز بودن فولاد و اجرای دقیق فرآیند ساخت آن و نیز طراحی برینگ است.
فولاد در برینگهای مقاوم در برابر حرارت Steels for temperature – resistant bearings
برینگ ها معمولاً تا دمای + ۱۲۵ºC می توانند کارکرد داشته باشند. جهت کارکرد در دماهای بالاتر، برینگ باید تحت عملیاتی حرارتی خاصی قرار گیرد تا دچار تغییر ابعاد نشود.
جهت کاربرد برینگ در دماهای بالاتر از ۳۰۰ºC باید از فولادهای مخصوص استفاده کرد.
فولاد در برینگهای مقاوم در مقابل خوردگی Steels for Corrasion – resistant bearings
در برینگهایی که در محیط های خورنده کاربرد دارند از فولادهای ضد زنگ کرومی یا کروم – مولیبدونی استفاده می کنند. در این فولادها به علت کاهش سختی، ظرفیت تحمل بار برینگ به اندازه فولادهای معمول نیست و برینگ تا زمانی خاصیت ضد خوردگی خود را حفظ می کند که سطح آن خراشیده نشود.
جنس قفسه Material for Cages
هدف از قرار دادن قفسه در داخل برینگ جلوگیری از تماس مستقیم اجزاء غلتشی با یکدیگر و در نتیجه کاهش گرما و اصطکاک است.
کاربرد دیگر آن نگهداری اجزاء غلتشی در مواردی است که برینگ از حلقه های قابل تفکیک تشکیل شده باشد. در برینگ های نظیر رولبرینگ های استوانه ای یا سوزنی، اجزاء غلتشی را به گونه ای هدایت می کند تا اصطکاک به حداقل برسد. از استفاده های دیگر آن نگهداری گریس در داخل برینگ است.
قفسه ممکن است در روی اجزاء غلتشی، حلقه درونی، حلقه بیرونی متمرکز شود. در سرعتها و شتابهای بالا، تمرکز بر روی حلقه درونی یا بیرونی به نوع اول ترجیح داده می شود.
از آنجائیکه قفسه تحت بارهای مختلف قرار گرفته و با مواد شیمیایی گوناگون تماس دارد انتخاب آن از اهمیت خاصی برخوردار است.
متداولترین قفسه ها از لحاظ جنس به صورت زیر طبقه بندی می شون:
قفسه های پلی آمیدی (فیبری) Polyamide cages
در بعضی از برینگ ها نظیر بلبرینگ های خود تنظیم با ابعاد کوچک و متوسط، قفسه را از جنس پلی آمید تقویت شده با فیبر شیشه ای می سازند.
ترکیبی مناسب از استحکام همراه با خاصیت الاستیکی، تطابق بهتر با گریس، اصطکاک و سایش کمتر ناشی از تماس با اجزاء غلتشی، امکان سرعت بالا در برینگ به خاطر سبک بودن قفسه و دقت ابعادی بالا به خاطر استفاده از روش قالبگیری تزریقی در ساخت آنها، از مزایای اینگونه قفسه ها به شمار می رود.
از محدودیت های این نوع قفسه ها مسئله دما است. این قفسه ها در دماهای بالاتر از ۱۲۰ºC و زیر -۴۰ºC نباید مورد استفاده قرار گیرند. از این قفسه ها در خلاء نیز نباید استفاده کرد.
قفسه های فولادی Steel cages
نوع پرس شده این قفسه ها در اکثر بلبرینگ های شیار عمیق، رولبرینگ های بشکه ای و مخروطی کاربرد دارند.
این قفسه ها نسبتاً استحکامی بالا و وزن کمی دارند. جهت کاهش اصطکاک و سایش ممکن است تحت عملیات سخت کاری سطحی نیز قرار گیرند.
در برینگ های بزرگ از نوع ماشینکاری شده آنها استفاده می شود؛ و نیز در مواردی که احتمال تک خوردگی فصلی Season cracking در مورد قفسه های برنجی وجود دارد، از این نوع قفسه استفاده می شود.
محدوده دمای این قفسه ها تا ۳۰۰ºC است و روغنهای معدنی و مصنوعی بر آنها بی اثر هستند. در صورت وجود رطوبت خطر زنگ زدگی وجود دارد.
قفسه های برنجی Brass cages
نوع پرس شده این قفسه ها برای بعضی از سریهای کوچک و متوسط برینگها کاربرد دارد. اغلب روانکارها از لحاظ شیمیایی بر آن بی اثر هستند و در دمای بالاتر از ۳۰۰ ºC نباید استفاده شوند. آمونیاک باعث ترک خوردگی فصلی در این نوع قفسه ها می شود.
علاوه بر قفسه های فوق الذکر، قفسه های ویژه ای از جنس پلاستیک های مخصوص، آلیاژهای سبک یا چدنهای مخصوص نیز در بعضی موارد ممکن است تولید شوند.

انواع دنده ماشین پژ پارس

دنده ماشین● دنده ماشین چگونه کار می‌کند؟
تا به حال پشت فرمان ماشین نشسته اید؟ پیش دست راننده چطور؟ همیشه اولین سوالی که برای بچه‌ها در این موقعیت پیش می‌آید این است که چرا راننده مجبور است مدام دنده عوض کند؟ چرا نمی شود فقط با بیشتر گاز دادن، تندتر رفت؟
اگر کمی درباره دنده بدانید، سوال هایتان هم کمی پیشرفته تر می‌شود. ممکن است از خودتان بپرسید وقتی در دنده عوض کردن اشتباه می‌کنید، آیا دنده‌ها خرد می‌شوند یا اینکه وقتی کلاچ را زود رها می‌کنید یا دیر کلاچ می‌گیرید، سر و صدایی که می‌شنوید از کجا می‌آید. آیا ممکن است در اثر رانندگی اشتباه، دنده‌ها خراب شوند؟
می توانید پاسخ همه این سوال‌ها را خودتان پیدا کنید. فقط کافی است کمی همت و حوصله به خرج دهید.
● دنده چه کار می‌کند؟
ماشین‌ها دنده می‌خواهند چون دور موتور آنها نباید از حد معینی بالاتر رود. اگر دقت کرده باشید در کنار سرعت سنج ماشین‌ها عقربه دیگری وجود دارد که دور موتور را نشان می‌دهد. در قسمت انتهایی این عقربه ناحیه ای وجود دارد که با رنگ قرمز مشخص شده است. اگر موتور ماشین مدتی در این محدوده کار کند، از کار می‌افتد. اگر سرعت کار موتور از حد معینی تجاوز کند حتی ممکن است باعث انفجار آن شود.
علاوه بر این، بیشترین توان و گشتاور موتور در یک محدوده خاص از دور موتور به دست می‌آید و هرچه از این محدوده دور شویم، توان موتور افت می‌کند. کاری که دنده می‌کند اینست که بدون تغییر دور موتور، امکان رسیدن به سرعت های مختلف را فراهم می‌نماید. با دنده عوض کردن موتور را در بهترین وضعیت خود حفظ می‌کنید، اما در عین حال می‌توانید در سرعت های مختلف برانید.
دنده از یک طرف توسط کلاچ به موتور وصل می‌شود و از طرف دیگر با یک محور به دیفرانسیل متصل است. حرکت از موتور می‌آید، سرعت و قدرت آن در دنده تنظیم میشود و توسط محور و دیفرانسیل به چرخ‌ها منتقل می‌شود. در یک ماشین پنج دنده معمولی، پنج جفت چرخ دنده با نسبت های مختلف وجود دارد که پنج سرعت مختلف را در خروجی ایجاد می‌کنند.
● یک دنده ساده
برای اینکه با نحوه کار دنده ماشین آشنا شوید، در شکل شماره سه، جعبه دنده یک ماشین فرضی نشان داده شده است که بسیار ساده است و فقط دو دنده دارد. فرض کرده ایم دنده ماشین خلاص است، یعنی هیچ نیرویی از موتور به چرخ‌ها منتقل نمی شود. بیایید با هم نگاهی به قسمت های مختلف شکل بیندازیم تا وظیفه هر یک را برای شما شرح دهیم:
▪ محور سبز رنگ به کلاچ متصل است. این محور و چرخ دنده سبز با هم کار می‌کنند. کلاچ ابزاری است که انتقال نیروی موتور به جعبه دنده را کنترل می‌کند. وقتی پایتان را روی کلاچ فشار می‌دهید، ارتباط موتور و جعبه دنده قطع می‌شود؛ پس موتور می‌تواند کار کند در حالیکه ماشین ثابت است. اگر پدال را رها کنید، محور سبز به موتور متصل می‌شود و چرخ دنده سبز رنگ با همان سرعت موتور شروع به چرخش می‌کنند.
▪ محور قرمز و چرخ دنده های قرمز رنگ، “محور کمکی” نامیده می‌شود. کل این مجموعه به هم متصل است، پس تمام چرخ دنده های روی آن با هم حرکت می‌کنند. محور سبز و محور قرمز توسط دو چرخ دنده مستقیما به هم متصل اند و اگر محور سبز حرکت کند، محور قرمز نیز می‌چرخد؛ به این ترتیب هر وقت که پای شما روی کلاچ نباشد، قدرت از موتور به محور کمکی می‌رسد.
▪ محور زرد یک محور دندانه دار است که محور محرک را می‌چرخاند. محور محرک نیز از طریق دیفرانسیل به چرخ های ماشین متصل می‌شود و آنها را به حرکت در می‌آورد. هر زمان که چرخ های ماشین بچرخند، محور زرد هم در حال چرخش است.
▪ چرخ دنده های آبی روی بلبرینگ قرار گرفته اند، پس می‌توانند مستقل از محور زرد بچرخند. اگر موتور خاموش باشد ولی ماشین حرکت کند، محور زرد می‌تواند در درون این چرخ دنده‌ها بچرخد، درحالیکه چرخ دنده های آبی و محور کمکی بی حرکت هستند.
▪ وظیفه حلقه این است که یکی از دو چرخ دنده آبی را به محور زرد خروجی متصل کند. حلقه از طریق تعدادی برجستگی خار مانند به محور زرد متصل می‌شود و آن را می‌چرخاند. حلقه می‌تواند به چپ و راست حرکت کند تا با یکی از دو محور آبی رنگ درگیر شود. روی حلقه برآمدگی هایی است که با سوراخ هایی که روی دو چرخ دنده تعبیه شده است، جفت می‌شود.( این برآمدگیها را به خاطر بسپارید، چون جواب بعضی از سوالهایتان به آن مربوط می‌شود. )
حالا که نحوه کار هر یک از این قسمت‌ها را فهمیدید، فرض می‌کنیم که ماشین با دنده یک حرکت کند. همان طور که در شکل زیر می‌بینید وقتی با دنده یک جلو می‌روید، حلقه به چرخ دنده آبی سمت راست می‌چسبد.
محور سبز که به موتور متصل است محور کمکی را می‌چرخاند. هردو چرخ دنده آبی شروع به حرکت می‌کنند، اما چون حلقه به چرخ دنده سمت راست متصل است، محور زرد با سرعتی برابر آن حرکت می‌کند. چرخ دنده آبی سمت چپ هم روی بلبرینگ خود هرز می‌چرخد.
اگر حلقه بین دو دنده باشد می‌گوییم دنده خلاص است. هر دو چرخ دنده آبی روی بلبرینگ های خود می‌چرخند اما محور زرد ثابت است. دنده واقعی کمی پیچیده تر از مثال ساده ماست.
● دنده واقعی
مدل سازی زیر قسمت های داخلی جعبه دنده یک ماشین چهار دنده را نشان می‌دهد. روی شماره دنده‌ها کلیک کنید تا دنده عوض شود. R دنده عقب و N وضعیت خلاص را نشان می‌دهد.
بیشتر ماشین های امروزی پنج دنده هستند.
سه اهرم وجود دارند که با سه میله به دسته دنده وصل می‌شوند. اگر از بالا به دنده نگاه کنید ظاهری شبیه به شکل ۶ دارد. اگر دقت کنید می‌بینید که دنده‌ها دو تا دو تا در کنار هم قرار گرفته اند. دو دنده ای که در کنار هم هستند، به یک اهرم متصل می‌شوند. توجه کنید که وقتی می‌خواهید از دنده یک به دنده سه بروید، مجبورید که از یک نقطه میانی عبور کنید. وقتی از این نقطه رد می‌شوید در واقع یکی از اهرم‌ها از کار می‌افتد و اهرم دیگر جایگزین آن می‌شود(انگار دنده را یک بار خلاص کنید و بعد به دنده مورد نظر بروید). می‌توانید ببینید که وقتی دسته دنده را به چپ و راست حرکت می‌دهید اهرمهای مختلف و در نتیجه حلقه های متفاوتی را انتخاب می‌کنید. وقتی که دنده را جلو یا عقب می‌برید، حلقه به یکی از چرخ دنده‌ها می‌چسبد و با آن حرکت می‌کند.
● دنده عقب
برای دنده عقب، یک چرخ دنده کوچک اضافه شده است. این چرخ دنده نقش خاصی ندارد و فقط جهت حرکت را عوض می‌کند. این چرخ دنده را “چرخ دلاله” می‌نامند. دنده عقب که در شکل کناری با رنگ آبی نشان داده شده است، همیشه در جهت مخالف تمام چرخ دنده های آبی رنگ دیگر می‌چرخد. بنابراین وقتی ماشین در حال حرکت رو به جلو است، نمی توانید ناگهان با دنده عقب حرکت کنید؛ چون برآمدگی های روی حلقه با سوراخ های روی چرخ دنده، درگیر نمی شوند.
● همگام ساز، قطعه ای کوچک با کارایی بالا
در دنده بسیاری از ماشین های مدرن، قطعه ای بنام همگام ساز (Synchronizer) وجود دارد. دنده ای که در شکل نشان داده شده بود، فاقد همگام ساز بود. اگر بخواهید از این دنده در یک ماشین واقعی استفاده کنید، برای دنده عوض کردن باید دو بار کلاچ بگیرید. تمام ماشین های قدیمی همین طور بودند. هنوز هم تعدادی از ماشین های مسابقه ای با این سیستم کار می‌کنند.
● فکر می‌کنید چرا باید دوبار کلاچ بگیرید؟
بار اول که کلاچ می‌گیرید، ارتباط موتور با جعبه دنده قطع می‌شود. پس فشار از روی برآمدگی های روی حلقه برداشته می‌شود تا شما بتوانید حلقه را به حالت خلاص منتقل کنید. بعد کلاچ را رها می‌کنید و موتور را به سرعت مناسب می‌رسانید. منظور از سرعت مناسب، دور موتوری است که با دنده بعدی تناسب دارد. یعنی کاری می‌کنید که برآمدگی های روی حلقه و چرخ دنده ای که مربوط به دنده بعدی است با سرعت یکسانی بچرخند تا برآمدگی های روی حلقه بتواند در چرخ دنده جفت شود. حالا مجبورید یک بار دیگر کلاچ را فشار دهید تا حلقه و دنده جدید با هم درگیر شوند.
همگام ساز این امکان را ایجاد می‌کند که حلقه و دنده، قبل از جفت شدن برآمدگی های روی حلقه، با هم تماس برقرار کنند. بنابراین حلقه و دنده می‌توانند قبل از اینکه چرخ دنده با برآمدگی های روی حلقه درگیر شود، سرعتشان را با هم وفق دهند. به شکل روبرو دقت کنید.
مخروطِ روی چرخ دنده آبی رنگ، در حفره مخروطی حلقه قرار می‌گیرد و اصطکاک آن با حلقه باعث همگام شدن حرکت حلقه و دنده می‌شود. سپس بخش بیرونی حلقه طوری می‌لغزد که برآمدگی های روی حلقه بتواند با دنده درگیر شود.
هر کمپانی شیوه و ایده های خاص خود را برای ساختن دنده به کار می‌برد، اما اساس کار تمام آنها همان چیزی است که خواندید. حالا چند نکته به شما می‌گوییم که به احتمال زیاد جواب سوال هایی است که پیش از خواندن این مطلب در ذهن شما وجود داشت:
▪ وقتی در تعویض دنده اشتباه می‌کنید، سر و صدای عجیبی که می‌شنوید صدای خرد شدن چرخ دنده های جعبه دنده نیست. همانطور که در تمام شکل های قبلی دیدید، تمام چرخ دنده های جعبه دنده همیشه در حال چرخش اند. صدا مربوط به برآمدگی های روی حلقه است که می‌خواهند درون سوراخ های یکی از دنده‌ها قرار گیرند، اما به دلیل بی دقتی شما نمی توانند این کار را انجام دهند.
▪ حالا می‌توانید بفهمید که چطور یک حرکت خطی کوچک دسته دنده باعث تعویض دنده می‌شود. دسته دنده، میله ای را جابجا می‌کند که به اهرم متصل است. اهرم نیز حلقه روی محور زرد رنگ را جابجا می‌کند تا آن را به یکی از دو چرخ دنده بچسباند.